“Als senior begeleid ik een groepje jongere collega’s. Bij de meesten loopt dat goed maar over één collega maak ik mij zorgen. Ik krijg van allerlei kanten signalen dat zijn project uit de rails loopt. Heb hem al een paar keer verteld dat hij bij mij terecht kan, maar hij houdt de boot af. Hij zegt dat hij de deadlines heus wel gaat halen. Ik geloof er niets van. Hoe krijg ik hem zo ver dat hij zich laat coachen?”
Tijdens een workshop brengt José, een gedreven dertiger, deze casus in. Welke techniek hebben wij voor haar waarmee ze dit probleem kan oplossen? Wat zijn de tips van haar collega-deelnemers en van mij als trainer?
Even overweeg ik om het begrip ‘pro-actief coachen’ te introduceren. Maar meestal is het effectiever om te ervaren wat werkt. Dit is een mooie leercasus voor iedereen. Daarom stel ik voor dat iedere deelnemer die een goed idee heeft, dit laat zien. Vier mensen nemen de uitnodiging aan en gaan een kort gesprekje aan met José.
Weerstand smelt
De eerste stelt na het vriendelijke introductiepraatje van José meteen de vraag Vind je eigenlijk wel iets GOED aan mijn aanpak? José valt stil… Ondertussen valt het kwartje: mensen hebben ook positieve feedback nodig.
Bij het tweede rollenspel pakt José het anders aan. Ze slaat het introductiepraatje over, leunt naar achteren en stelt de ‘onwillige gecoachte’ de vraag hoe het bevalt om projectleider te zijn van zo’n complex project? Voor het antwoord neemt ze de tijd en ze vraagt rustig door op de eerste voorzichtige inkijkjes die ze nu krijgt. Dit voelt al beter.
De derde die als ‘onwillige gecoachte’ plaatsneemt aan tafel vraagt José wat zij van de gesprekken met de jongere collega’s leert. José aarzelt even en geeft dan wat voorbeelden. De ‘onwillige’ collega komt nu ook in de meedenkstand.
De vierde wil graag laten zien wat het effect zou zijn als je als coachende collega zelf ook openheid geeft. Ze kruipt in de rol van José en vertelt zonder met een vinger te wijzen hoe moeilijk ze het vindt dat ze geen contact krijgt met de projectleider. En wát ze daar lastig aan vindt: ze heeft graag controle… Tegelijk weet ze heel goed dat coachen daar niet over gaat.
José realiseert zich dat de ‘onwillige collega’ degene is van wie ze in haar ontwikkeling als coach nu het meeste leert. Ze wil graag vertrouwen maar dat is lastig want ze krijgt signalen dat hij z’n deadlines niet haalt. Waarom stuurt ze deze boodschappers niet door naar de projectleider? Ze is toch geen doorgeefluik? Die aap hoeft niet op haar schouder.
Contact met de ander begint met contact met jezelf
Eigenlijk gaat het natuurlijk om vertrouwen. Hoe kun je blijven vertrouwen op je collega, ook als je andere signalen krijgt en hij of zij niet zit te wachten op jouw begeleiding? Wat helpt je collega om jou in vertrouwen te nemen? Naast de goede voorbeelden die José in de workshop kreeg, zijn hier nog veel tips te geven. Maar in wezen begint het met contact. En een bekende ‘wet’ is: contact met de ander begint met contact met jezelf. Welk deel van de onrust ligt bij jou, wat heb jij te verdragen? Hoe open kun en durf je daarover te zijn als coachende collega? Of vind je dat je zelf in alles het perfecte voorbeeld moet zijn?
Vertrouwen krijg je niet door de boodschapper van anderen te zijn. Dan versterk je ‘praten over’ (niet veilig!) in plaats van ‘praten met’. Openheid en veiligheid versterken is wellicht de mooiste taak van een coach(ende collega). Practise what you preach, dus geef zelf openheid. Het kan een hele geruststelling zijn dat ook de senior collega wel eens in die val is gelopen en trouwens nog steeds niet perfect is. Weet vooral ook waar je zelf in je rol als coach tegenaan loopt want dan projecteer je dat niet (meer) op de ander.
Maak de cirkel rond
Mooie voorbeelden van hoe José kan omgaan met haar ‘onwillige’ of zo je wilt gesloten collega. Vanuit ons 4V-model zijn de belangrijkste tips:
Verbind Maak contact, laat ook je eigen onzekerheden zien, zorg voor tweerichtingsverkeer in het gesprek. En zorg voor veiligheid.
Verken Stel open vragen en luister met rust en aandacht. Sluit aan bij wat de ander aangeeft, bij wat nu kennelijk van belang is.
Versterk Benoem de kwaliteiten die je hebt gezien en bekrachtig wat goed gaat.
Vertaal Bespreek hoe je collega concrete uitkomsten kan realiseren. Wat heeft hij daarbij nodig? Hoe pakt hij dat aan?
Meer weten? Schrijf je in voor de training Als coachen erbij komt.